حقوق ثبت املاک در ایران دکتر داریوش بهرامی

توضیحات

حقوق ثبت املاک در ایران دکتر داریوش بهرامی

انچه که در این کتاب مورد بررسی قرار می‌گیرد، «حقوق ثبت املاک در ایران»، نقد و تحلیل نظری و کاربردی، فرآیند ثبت املاک، چگونگی و نیز آثار آن است.

بنابراین، محدودة بحث، حوزه‌هایی چون شناخت ثبت عادی و ثبت عمومی، شناخت اموال غیرمنقول مجهول‌المالک، شرایط درخواست ثبت، مستندات ثبت املاک، نقش تصرف در ثبت املاک، ثبت مجهول‌المالک، ثبت مشاع و ثبت مفروز، ثبت عرصه و ثبت اعیان، ثبت مکرر و ثبت معارض، ثبت حریم، ثبت املاک دارای مالکیت‌های خاص، حقوق عینی اشخاص در املاک دیگران و اسباب زوال آن‌ها، اگهی‌های ثبتی، اعتراضات نسبت به اصل و حدود املاک و نیز حقوق ارتفاقی مربوط به آن‌ها، دفتر املاک و اهمیت آن، تحلیل حقوقی مادة 22 قانون ثبت و بررسی ماهوی و شکلی آن، اِخبار انتقالات قراردادی و قهری و قضایی، اعتبار اسناد مالکیت املاک ثبت شده، تأثیر ثبت املاک در فصل خصومت و قطع نزاع، آثار ثبت املاک و نتایج آن در روابط اجتماعی و امنیت اقتصادی و تأثیر آن در آراء محاکم و رویة قضایی، چگونگی استیفای حقوق بستانکار از ملک ثبت شده، اَشکال صدور اسناد مالکیت، افراز و تفکیک و تجمیع و اصلاح حدود و مساحت املاک، اشتباهات ثبتی، تعارض املاک، اسناد مالکیت معارض و مباحثی از این دست را شامل می‌شود.

اهمیت روز افزون مال غیرمنقول و ارزش افزودة ناشی از آن، اشتیاق و رغبت اشخاص به تملک آن، نیاز غیر قابل انکار آحاد جامعه به مال غیرمنقول در امر مسکن، تجارت، کشاورزی و صنعت و همچنین آثار ثبت املاک در امنیت اقتصادی و اجتماعی و سیاسی جامعه، در دنیای کنونی بر هیچ کس پوشیده نیست.

آنچه گفته شد، انگیره‌هایی نیرومند محسوب می‌شوند تا نگاه جدید به حقوق ثبت املاک و آثار آن را اجتناب‌ناپذیر سازند. لزوم پیدایش این نگاه، نویسنده را که دو دهه در سازمان ثبت اسناد و املاک کشور اشتغال داشته، بیش از پیش به وادی تحقیق در زمینة ثبت املاک رهنمون ساخته است. به ویژه این که در حال حاضر، آنچه اثر حقوقی راجع به ثبت املاک در دست می‌باشد، از دو حال خارج نیست:

بخشی از این آثار، صرفاَ کاربردی و بر مبنای رویة ثبتی است و از پرداختن به مباحث حقوق مرتبط با ثبت املاک بی‌بهره است و بخشی دیگر، چنان به حقوق مدنی ـ در مفهوم خاص ـ پرداخته است که در نهایت، مطلبی در خور شناخت حقوق ثبت املاک ـ به مفهوم دقیق ـ به محقق عرضه نمی‌دارد.

افزون بر این، صاحب نظران به خوبی آگاهند اغلب آثاری که به عنوان کتب حقوق ثبت در دسترس قرار دارد، صرفاً توصیفی و فاقد وجه تحلیلی است و فقط جنبۀ کاربردی دارد و از پرداختن به مبانی حقوقی و نیز ارتباط حقوق ثبت املاک با سایر رشته‌های دانش حقوق، بی بهره است.

به همین علت، نگارنده بر آن شده است تا با فراهم آوردن این مجموعه، علاوه بر نمایاندن چهرۀ توصیفی حقوق ثبت املاک که جنبۀ کاربردی دارد، نسبت به نقد مواد قوانین و آیین‌نامه‌ها و بررسی آراء استادان و آثار نویسندگان و همچنین تحلیل رویۀ اداری رایج در ادارات ثبت، اقدام کند و حقوق ثبت را نه فقط بر اساس وجه کاربردی آن، بلکه بر مبنای نقد و تحلیل نظری، معرفی نماید و از این طریق بتواند کاری نو عرضه کند و با تعمق و غور در مسائل حقوق ثبت املاک و یافتن پیوندهای آن با سایر رشته‌های دانش حقوق، تصویری روشن‌تر از ثبت املاک در حقوق ایران ارائه دهد.

بدیهی است تلاش مذکور، به مفهوم کامل بودن این مجموعه نیست و نگارنده از ایرادات و انتقادات مطرح از سوی صاحب نظران بهره‌ها خواهد برد و ضمن کسب فیض از راهنمایی‌ها و دستگیری‌های استادان، موارد تذکر را در رفع کاستی‌های این مجموعه، مبنای بررسی‌های مجدد قرار خواهد داد.